Ontstekingsremming

Dit hoofdstuk gaat over de ontstekingsreactie die in het lichaam kan plaats vinden als gevolg van schade. Een niet goed geregisseerde ontstekingsreactie is een belemmering voor herstel.

Ik weet dat veel mensen dit een lastig onderwerp vinden, maar het gaat om dit ene key point:

De ontsteking is een noodzakelijke reactie waar we niet omheen kunnen, maar door heen moeten.

Chronic inflammatory diseases are stimulated by current lifestyle: how diet, stress levels and medication prevent our body from recovering.

Margarethe M Bosma-den Boer, Marie-Louise van Wetten and Leo Pruimboom

Het wondgenezingsproces verloopt in 3 fase. Dit is in zekere zin onafhankelijk van wat voor soort wond en welk weefsel. Dit is al uitgebreid besproken in het hoofdstuk over wondgenezing. Hier volgt een korte herhaling van de fase.

Kort gezegd: eerst opruimen (ontstekingsfase), dan herstellen (proliferatiefase) en tot slot versterken (consolidatiefase).

1. Ontstekingsfase (dag 1 – 5):
   Dit is de eerste fase, direct na de wond. Het lichaam stuurt bloed naar de wond om de schade te beperken en infecties te bestrijden. Je ziet vaak roodheid, zwelling en voelt pijn. Witte bloedcellen komen naar de wond toe om eventuele bacteriën te doden en afval op te ruimen. Dat afval zijn de kapotte cellen en eiwitten die door de beschadiging zijn ontstaan. Dit is een soort schoonmaakfase.
2. Proliferatiefase (dag 5 – 21):
   In deze fase begint het echte herstel. Het lichaam maakt nieuw weefsel aan om de wond te sluiten. Eerste elastine en daarna collageen (een soort lijmstof van het lichaam) wordt geproduceerd en nieuwe bloedvaten worden gevormd om het gebied te voeden. De wond begint er kleiner en minder rood uit te zien.
3. Consolidatiefase/remodelleringsfase (dag 21 – maanden/jaren):
   Dit is de laatste fase waarin het lichaam het nieuwe weefsel sterker maakt. Het algemene collageen wordt omgebouwd tot weefselspecifiek collageen. De weefselfunctie herstelt zich.

De ontstekingsfase

Bij het woord ontsteking denken we al snel aan een infectie, maar daar gaat het in het wondgenezingsproces niet over. Tenzij we te maken hebben met een open wond en inderdaad een infectie. Maar het wondgenezingsproces verloopt ook zo bij bijvoorbeeld een achillespeesontsteking. Deze ‘overbelasting klacht’ heeft geen bacteriële infectie. Hier is de ontstekingsfase bedoeld om kapot weefsel op te ruimen. Dit verloopt ook via de witte bloedcellen. De ontstekingsreactie is cruciaal voor wondgenezing. Het is onmogelijk deze fase over te slaan.

Zie hier onder een schematische voorstelling van alle componenten die betrokken zijn bij deze reactie.

De ontstekingsreactie is een complex biochemisch proces. Er zijn stoffen in het lichaam die de ontstekingen bevorderen die essentieel zijn voor de afweer tegen infecties en weefselherstel. Daarnaast zijn er stoffen die deze reactie moduleren en een resolutie (een oplossing) bevorderen, wat cruciaal is om schade door chronische ontsteking te voorkomen en genezing te ondersteunen. Lukt dit niet? Op de lange termijn leidt een laaggradige ontsteking tot vage klachten zoals:

• vermoeidheid,
• stemmingswisselingen,
• moeite met afvallen
• slaapproblemen.

Maar ook tot welvaartsziekten zoals:

• MS, Crohn, Colitis Ulcerosa,
• diabetes type 1 en 2,
• Alzheimer,
• Parkinson,
• depressie,
• reumatoïde artritis,
• hooikoorts, astma, COPD,
• botontkalking,
• aderverkalking,
• hoge bloeddruk,
• beroerte
• hartfalen.

Noodzakelijk voor een optimale gezondheid is de ontstekingsreactie (de inflammatoire respons). We doen er goed aan deze belangrijke reactie niet te beïnvloeden met ontstekingsremmende medicatie.

Ontstekingsremmers, zoals NSAID’s(niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen) en corticosteroïden, remmen specifiek bepaalde biochemische routes in de ontstekingsfase van het wondgenezingsproces. De belangrijkste delen van de biochemische reactie die ze beïnvloeden zijn:

 1. Remming van het arachidonzuurmetabolisme

• NSAID’s remmen het enzym cyclo-oxygenase (COX-1 en COX-2).
  • Dit vermindert de productie van prostaglandinen en tromboxanen, stoffen die ontsteking, pijn en zwelling veroorzaken.
  • Prostaglandinen zijn belangrijk voor vaatverwijding en het aantrekken van immuuncellen naar de wond.
• Corticosteroïden werken eerder in de keten:
  • Ze remmen fosfolipase A2, waardoor arachidonzuur zelf minder beschikbaar is.
  • Dit onderdrukt zowel de COX-route (prostaglandinen) als de LOX-route (leukotriënen), dus een bredere remming van ontstekingsmediatoren.

2. Onderdrukking van cytokines en chemokines

• Beide typen ontstekingsremmers verminderen de productie van pro-inflammatoire cytokines zoals:
  • TNF-α
  • IL-1
  • IL-6

➤ Dit belemmert de activatie en rekrutering van neutrofielen, macrofagen en andere ontstekingscellen naar de wond.

Gevolg voor wondgenezing:

Door deze routes te remmen:

• Wordt de ontstekingsfase vertraagd of afgezwakt.
• Dit kan leiden tot een vertraging van de overgang naar de proliferatiefase, wat de algemene wondgenezing vertraagt.

Rem je de aanwakkering van een ontsteking voordat deze de zijn werk heeft kunnen doen komt er geen initiatie van de oplossing. Schade blijft onopgeruimd en weefsel herstel blijft uit.

Een niet goed geregisseerde ontstekingsreactie is dus een belemmering voor herstel.

Dit kan komen door

• Het gebruik van ontstekingsremmende medicatie.
• Een gebrek aan de juiste omega 3 vetzuren kan het omslag punt van ontstekingsactivatie naar ontsteking oplossen verhinderen. Omega 3 vetzuren zijn nodig voor deze zo genoemde eicosanoide switch. Onze moderne voeding is rijk aan omega 6 vetzuren en arm aan omega 3 vetzuren. Herstel de vetzuurbalans in het lichaam. Kijk op www.bartgoud.nl
• De ontsteking steeds opnieuw inzetten laat herstel ook uit. Bijvoorbeeld door steeds weer dezelfde fout te maken. Steeds weer schade te maken waardoor de ontstekingsfase steeds opnieuw moet beginnen. Je kan dit vergelijken met constant het korstje van een wondkrabben. (De manier om een mooi litteken te krijgen)

Met andere woorden er is geen shortcut. Heb je schade dan moet je door de fases van wondgenezing heen, ook die van de ontstekingsfase. De ontstekingsfase is vervelend, want die komt met pijn, zwelling en functieverlies. Helaas is dat zo.

Note

Als je bovenstaande hebt gelezen en eruit opmaakt dat ik je adviseer te stoppen met je medicatie dan volgt hier een toelichting. De medicatie die je slikt heb je niet voor niets. Doen wat je altijd doe en verwachten dat je ineens kan stoppen met (weliswaar symptoom bestrijdende) medicatie kan niet. Wil je stoppen met medicatie dan zal je moeten zorgen dat je de oorzaak van het probleem aanpakt. Dit geldt bijvoorbeeld voor je bloeddruk of diabetes medicatie even goed als voor ontstekingsremmers. In het kader van deze training: wanneer je beweging niet klopt zal de voet/knie/… altijd geïrriteerd blijven. Op die manier zal je altijd ontstekingsmedicatie blijven slikken. Medicatie die uiteindelijk een echte oplossing van de ontsteking in de weg zit. Maar ook de kwaliteit van het bindweefsel op den duur verzwakt. Dit kan leiden tot eerdere andere blessures