The Gratitude Effect
Dr. John Demartini is een wereldbekende expert op het gebied van persoonlijke ontwikkeling en gedragspsychologie. Een van de centrale concepten in zijn werk is het “Gratitude Effect” — de kracht van dankbaarheid als een middel om persoonlijke en emotionele transformaties te faciliteren. In zijn boeken, lezingen en seminars benadrukt Demartini het belang van het hebben van een dankbare mindset en hij stelt dat dankbaarheid niet alleen een emotionele opluchting biedt, maar ook een fysieke impact heeft, met name op het herstelproces. Maar waar heeft hij het nou precies over en hoe kunnen wij het gebruiken.
Dankbaarheid en het herstel
Dankbaarheid kan een krachtige invloed hebben op zowel ons fysieke als emotionele welzijn. Het activeert positieve emoties die de fysiologische processen in ons lichaam ondersteunen. Er zijn verschillende manieren waarop dit effect het herstel kan bevorderen.
1. Stressvermindering en Hormoonbalans
Stress, zoals we hebben besproken, is een bekende vijand van het herstel. Het verstoort de hormonale balans, verhoogt de cortisolniveaus, onderdrukt het immuunsysteem en vertraagt de genezing. Dankbaarheid daarentegen bevordert de productie van “feel-good” hormonen zoals oxytocine, serotonine en dopamine, die de effecten van stress verminderen. Wanneer iemand dankbaarheid voelt, wordt het parasympathische zenuwstelsel geactiveerd Het deel van het autonome zenuwstelsel dat verantwoordelijk is voor rust en herstel. Hierdoor verlaagt het cortisolniveau en bevordert het het zelfgenezend vermogen van het lichaam.
2. Versterking van het Immuunsysteem
Dankbaarheid blijkt ook een versterkende invloed te hebben op het immuunsysteem. Positieve emoties, waaronder dankbaarheid, kan de productie van immuuncellen stimuleren. Mensen die regelmatig dankbaarheid beoefenen, hebben een verhoogd niveau van immunoglobuline A, een belangrijk antilichaam dat een cruciale rol speelt bij de afweer tegen infecties.
Het ondersteunt niet alleen het fysieke herstel, maar vermindert ook de kans op nieuwe ziektes, omdat het immuunsysteem efficiënter functioneert.
Het Effect van Dankbaarheid op het mentale herstel
Naast de fysieke voordelen kan dankbaarheid ook een diepgaand effect hebben op het mentale en emotionele herstel.
1. Resilience (Veerkracht)
Dankbaarheid helpt mensen om met tegenslagen om te gaan en veerkracht te ontwikkelen. Wanneer iemand door een moeilijke tijd gaat, zoals een herstel van een ziekte, een operatie of een trauma, kan een gevoel van hopeloosheid en machteloosheid opkomen. Dit kan het herstelproces vertragen omdat negatieve emoties de motivatie en het vermogen om te genezen ondermijnen.
2. Verbeterde Sociale Relaties
Mensen die regelmatig dankbaarheid uiten, voelen zich meer verbonden met anderen en ontvangen ook meer steun van hun sociale omgeving. Sociale steun, zowel emomtioneel als praktisch, is een belangrijke factor in het herstelproces en in verandering. Het helpt je te focussen op mensen die je willen helpen. In plaats van mensen die je pogingen te veranderen proberen te ondermijnen. Want die zijn er helaas ook.
Het belachelijke van the gratitude effect in het extreme
Hoewel het “Gratitude Effect” krachtige voordelen heeft, kunnen er ook situaties zijn waarin het tegenwerkend kan zijn, vooral als het verkeerd wordt toegepast.
1. Onderdrukking van het Negatieve
Het kan niet altijd alleen maar positief zijn. Mensen die rondlopen en zeggen dat ze altijd: vrolijk, positief, blij enzovoorts zijn liegen dat ze barsten. Dit is net zo schadelijk als mensen die altijd alleen maar: donker, depressief en weemoedig zijn. Het is ontkennen van de realiteit. Het doel is niet om negatieve gevoelens te negeren, maar om een evenwichtige kijk op de situatie te ontwikkelen.
Daarnaast moeten we rekening houden met dat alles wat aandacht krijgt groeit. We zullen dit verder bespreken in het hoofdstuk ‘je hebt het niet je doet het’.
2. Ongemak in Moeilijke Situaties
Dankbaarheid hoeft niet geforceerd te worden op de ernstige problemen die men ondergaat. Je zelf dwingen dankbaar te zijn voor de pijn die je voelt is belachelijk. Je kan bijvoorbeeld dankbaar zijn voor de nieuwe situatie die is ontstaan of dankbaar zijn voor het verdwijnen van een oude situatie. Ik zal dit verduidelijken aan de hand van een praktijkvoorbeeld.
Iemand kwam met pijn onder de voet om advies vragen bij mij als fysiotherapeut. Met behulp van een echo kwamen we er al snel achter dat het om een hielspoor ging. Na een behandeling van een paar weken was op de echo geen hielspoor meer te zien. Helaas was de pijn nog onverminderd. In een gesprek over het afwijkende beloop, vroeg ik naar wat de pijn opleverde, iets waar je dankbaar voor kan zijn. Deze vraag bracht in eerste instantie behoorlijk wat weerstand. “dankbaar!!! Het doet gewoon pijn!!” was het eerste antwoord. Maar even later kwam er enigszins spottend uit: “als er dan iets is, is het dat ik niet meer met die stomme wandelgroep mee hoef te lopen”.
Indirect had de klacht een probleemsituatie opgelost. Er was weldegelijk iets om dankbaar voor te zijn.
Dit verhaal van het voorbeeld is nog niet af en gaat verder in het hoofdstuk je heb het niet je doet het.
In het kort:
Dankbaarheid helpt om de focus te verschuiven van wat er misgaat naar wat er goed gaat. Het laat je stoppen met piekeren en helpt hen de positieve aspecten van hun situatie te zien, hoe klein ze ook zijn. Dit hernieuwde perspectief kan de emotionele stabiliteit verbeteren en stress verminderen, waardoor iemand zich beter kan concentreren op het herstelproces.